Disleksi Nedir?
Disleksi, bir kişinin normal zeka düzeyinde olmasına rağmen dil, okuma ve yazma becerilerinde zorluk yaşamasına neden olan bir öğrenme bozukluğudur.
Disleksisi olan kişiler, konuşma seslerini tanısalar dahi bunların harfler ya da kelimelerle olan ilişkisini kavramakta zorlanabilirler. Aynı zamanda okurken “d” harfini “b” harfiyle, “p” harfini “g” harfiyle karıştırabilirler.
Disleksi olan çocuklara özel ders ya da özel bir eğitim sunularak daha başarılı olunması sağlanabilir. Böylece okul hayatlarındaki sorun en aza indirgenmiş olur.
Şunu hatırlatmakta fayda var; disleksi yaşayan kişiler öğrenemeyen kişiler değildir. Sadece farklı öğrenen kişilerdir.
Disleksi Kaça Ayrılır?
Disleksi belirtileri kişiye ve yaşa bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Bu belirtiler genellikle çocukların okula başlamasıyla birlikte daha belirgin hala gelmektedir.
Disleksinin 6 farklı tipi bulunmaktadır. Bunlar;
- Fonolojik Disleksi: Kişiler bazı kelimeleri söylemekte zorluk çekerler. Disleksinin bu tipinde işitselden daha çok görsel işleme sorunu ön plana çıkar.
- Yüzeysel Disleksi: Kelimelerin tanınması ve yazılmasında zorluk çekilir.
- Görsel Disleksi: Görsel problemlerden ya da görsel işleme bozukluklarından kaynaklanan, okumada güçlük problemidir.
- Birincil Disleksi: Disleksinin en yaygın tipidir. Beynin sol beyin kabuğu tarafında gerçekleşen işlevsel bir bozukluktur ve yaşla değişmez.
- İkincil Disleksi: Bu disleksi tipi, fetal gelişimin erken aşamalarında beyin gelişiminde yaşanan problemlerden kaynaklanmadadır. Bu disleksi tipi, kişinin yaşının ilerlemesiyle birlikte azalma gösterebilir.
- Travma Disleksisi: Çocuk ya da yetişkinlerde, travma veya hastalık nedeniyle beyinde meydana gelen hasara bağlı olarak oluşur.
Disleksinin Belirtileri Nelerdir?
- Geç konuşma zorluğu yaşanır.
- Okuma ve yazmada akıcılık sorunu vardır.
- Kelimelerin hecelenmesi ve çözümlenmesi sırasında problemler yaşanır.
- Okuduğunu anlamama veya okurken dikkat dağılması sorunu yaşanır.
- Fiziksel aktiviteler yaşıtlarına oranla biraz daha zayıf olur.
- Konsantrasyon eksikliği yaşanır. Buna bağlı olarak da eylemi gerçekleştirmekte zorlanırlar.
- Kişinin kendini ifade ederken kurduğu cümleler arasında bağlantı bozukluğu ve mantık hataları olur.
- Okuma sırasında çekingen davranma ve düşük sesle okuma disleksi hastalığının en belirgin belirtisidir.
- Tekerleme söyleme ve kafiyeleri öğrenmede zorluk yaşanır.
- Harfler, renkler ve sayıların isimlerini hatırlamakta zorluk çekerler.
Disleksi en çok okul çağındaki kişilerde belirti gösterir. Bunlardan bazıları:
- Yaşıtlarına göre okumada geri kalma
- Ödevlerinin normalden daha uzun sürmesi
- Söyleneni anlamada ve algılamada zorlanma
- Sorulan soruya cevap bulamama ya da doğru cevaba ulaşamama
- Duymakta zorluk çekme
- Harf veya benzer kelimeleri ayıramama
- Nesnelerin sırasını hatırlamakta zorlanma
- Yabancı kelimeleri söylerken zorluk çekme
- Okuma gerektiren faaliyetlerde yer almak istememe
- İmla kurallarında zorlanma
Gençler ve yetişkinlerde görülen belirtiler çocuklarınkiyle benzerdir. Bu belirtilerden bazıları şunlardır:
- Okuma ya da yüksek sesle okuma esnasında zorluk çekme
- Hecelemede zorlanma
- İsimleri veya kelimeleri telaffuz edememe veya hatırlamada güçlük çekme
- Yabancı bir dili öğrenmekte zorluk çekme
- Ezberlemekte sorun yaşama
- Okuma içeren faaliyetlerden kaçınma
- Matematik problemlerini çözmekte zorlanma yaşarlar.
Disleksinin Sebepleri Nelerdir?
Disleksinin, genler ve çeşitli çevresel faktörler ile bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Bu sebebin yanı sıra erken doğum ya da hamilelik esnasında fetüsün beyin gelişimini etkileyecek nikotine, ilaçlara, alkole ya da enfeksiyona maruz kalması ile beynin okumayı sağlayan çeşitli bölümleri arasındaki uyumsuzluklar disleksi riskini artırabilir.
Disleksi tedavi edilmediği takdirde, kişilerde küçük yaştan itibaren öz güven sorunlarına, davranış sorunlarına, saldırganlığa, kaygıya sebep olmakla beraber arkadaşlarından, ebeveynlerinden ve öğretmenlerinden kaçınmasına yol açabilir.
Disleksinin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Disleksi tedavisinin bilinen bir yolu yoktur. Maalesef disleksi yaşam boyu süren bir sorundur. Bununla birlikte uygun tedaviyi belirlemek için yapılacak erken tespit başarı oranını artırabilir.
Disleksi belirli eğitim yaklaşımları ve teknikleri kullanılarak tedavi edilir. Öğretmenler çocukların okuma becerilerini geliştirmek için işitme, görme ve dokunma tekniklerini kullanabilirler.
Disleksi tedavisinde yapılanlar:
- Okuduğunu anlamayı sağlamak,
- Okumayı düzeltmek,
- Akıcılığı artırmak için yüksek sesle okuma yapmak,
- Kelimeleri oluşturan en küçük sesleri tanımayı ve kullanmayı öğretmek,
- Harflerin hangi sesi temsil ettiğini anlatmak,
- Kelimelerin nasıl seslendirildiğini göstermek,
- Bilinen sözcüklerden oluşan bir kelime haznesi oluşturmak, kişilere bu konuda yardım edebilir.
Disleksi sorunu yaşayan bir çocuğun en büyük yardımcıları ebeveynleridir. Bu sebeple sorunun erken ele alınması önemlidir. Disleksi şüphesi varsa çocuğun doktoru ile iletişime geçilmelidir. Bunun yanı sıra ebeveynlerin evde, çocuğa yüksek sesle bir şeyler okuması tavsiye edilir. Eğer bu yapılamıyorsa çocuğa sesli kaydedilmiş kitapları dinletmek başka bir yöntemdir.
Bu yazımda sizlere disleksiyle ilgili bilgiler vermeye çalıştım. Umarım ki bu bilgiler faydalı olmuştur.
UNUTMAYALIM Kİ; DİSLEKSİ BİR HASTALIK DEĞİLDİR.
Şule DİLAN
Yazarımızın diğer yazısı için:
Anksiyete Bozukluğu Nedir?
Diğer blog yazılarımıza göz atmayı unutmayın!