Aşk, Umut ve Doğa: Bahar Psikolojisi
Tüyden hafif olurum böyle sabahlar
Karşı damda bir güneş parçası,
İçimde kuş cıvıltıları, şarkılar;
Bağıra çağıra düşerim yollara;
Döner döner durur başım havalarda.
Sanırım ki günler hep güzel gidecek;
Her sabah böyle bahar;
Ne iş güç gelir aklıma, ne yoksulluğum.
Derim ki: ‘Sıkıntılar duradursun!’
Şairliğimle yetinir,
Avunurum.
Orhan Veli’nin “Baharın İlk Sabahları” şiirinde anlattığı gibi bahar sabahlarında sıkıntılarımızı unutup tüy kadar hafif olur muyuz? Şairlere ilham kaynağı olan bahar aylarının ruhumuz ve psikolojimiz üzerine etkileri karşınızda!
DOĞAYA DÖNÜŞ: CANLILIK
Ağaçlardan hayvanlara, tüm doğanın canlanmaya başlamasıyla birlikte bu canlanma insan ruhuna da yansır. Diğer her şeyin canlandığı ve yeniden yaşama döndüğü bu mevsimde insanın etkilenmemesinden söz edilemez. Artan sıcaklarla birlikte tüm doğada olduğu gibi biz insanlar da yavaş yavaş yuvalarımızdan çıkmaya ve doğaya dönmeye başlıyoruz. Baharla birlikte çiftçilik ve bahçecilik gibi fiziksel faaliyetler artıyor. Yeşille vakit geçiriyoruz, toprakla stresimizi atıyoruz. Bahar; fiziksel aktivite ve egzersizi arttırdığı için ruh hali üzerinde etkili oluyor. 2004’te Michigan Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmada ılık bir bahar gününde en az 30 dakikasını dışarıda geçiren kişiler kendilerini daha mutlu hissetmişlerdir. Bununla birlikte güzel havalarda dışarıda bulunmanın daha iyi bir ruh haline sahip olma ve stresi azaltma üzerinde etkisi olduğu kanıtlanmıştır. Ayrıca Michigan Üniversitesi, güzel havalarda dışarıda olmanın hafızayı ve yaratıcı düşünceyi geliştirebileceğini de kanıtlamıştır. Birçok araştırma baharın iyileştirme özelliğinin yadsınamaz derecede olduğu fikrindedir. Örneğin, kemik sağlığını ve bağışıklığı destekleyen D vitamini üretimi artmasında bu mevsimin rolü inkar edilmemektedir.
FAZLA IŞIK AZ DEPRESYON
İnsan mekanizması karanlıkta uyumaya programlanmıştır. Vücudumuz geceleri melatonin yani uyku hormonu üretir, ayrıca melatonin depresyona yol açabilen bir hormondur. Kış aylarında gecelerin uzun olması ve az güneş ışığının etkisiyle daha fazla melatonin hormonu üretiyoruz. Baharla gelen artan güneş ışığı bizi uykulu halimizden uyandırıyor ve artık seratonin hormonu salgılanması artmaya başlıyor. Işık, beynimizde seratonin üretimini doğrudan etkiliyor. Seratonin insanda mutluluk, canlılık hissi veren bir nörotransmitterdir ve birçok antidepresan ilaçların hedefinde de seratonin vardır. Ayrıca depresyon oranının sonbahar ve kış aylarında arttığı, yaz ve ilk bahar aylarında azaldığı bilinmektedir. Bahar ayları, mevsimsel duygu durum bozukluğunun (mevsimsel depresyon) hafiflemesinde etkili bir role sahiptir. Öte yandan depresyonla mücadele için parlak ışık tedavisi (fototerapi) kullanıldığını biliyor muydunuz? Yani, ışığın vücudumuzun biyolojik ritmi için ne denli büyük bir öneme sahip olduğu tartışılmaz bir gerçektir.
BAHARIN VAZGEÇİLMEZİ: AŞK VE UMUT
Bahar denince akla ilk gelen şeyler aşk ve umuttur elbette. İkinci bahar yaşamak da buradan gelir. Bahar ve aşk, hayatımızda iç içe geçmiştir. Doğanın çiçeklenmeye başlaması gibi insan kalbi de çiçeklenmeye başlar. Çok eski yıllardan beri bahar, bir umut getirir aslında biz insanlara: Hayatta kalma umudu. Umut karanlıktan aydınlığa çıkan bir yolsa, bahar ayları da kıştan yaza çıkan bir yoldur. Aşk ve umut, hayatı tekdüzelikten kurtarırken bahar da bizi kıştan kurtarır. Belki de baharı daha da anlamlı kılan şey, zorlu kış şartları ardından geliyor olması ve içinde bir umut barındırmasıdır. Bu umuttan dolayı insanlar dünyanın dört bir yanında kutlamalar yapar. Hindistan’dan Meksika’ya; Avustralya’dan Tayland’a yüzyıllar boyu süregelen kutlamalar, nevruzlar ve festivaller de dünyanın ısınmasıyla birlikte iç ısıtmaya başlar.
Zorlu bir kışı geride bırakırken önümüzde bahar aylarının sıcaklığını hissedeceğimiz günler var. Baharla birlikte hayatımızın daha neşeli, daha canlı ve daha sağlıklı olması dileğiyle…
Hoş geldin bahar!
Kaynaklar:
[1] https://www.ottawacounselling.com/effects-of-spring-on-mental-health
[2] https://www.psychologytoday.com/us/blog/hope-today/201203/why-spring-is-the-season-hope
Bahar KOÇAK
Yazarımızın Diğer Yazıları İçin:
10 İlginç Psikolojik Rahatsızlık
Freud ve Oedipus Kompleksi: Babayı Öldürmek
Konuşabilmek: “Bir Başkadır”