Nereden Çıktı Bu?: “Basketbol”
İlgilenen ilgilenmeyen fark etmeksizin herkesin içine aşılanmış olan bir tutam basketbol sevgisi sizce nasıl ortaya çıkmıştır? Hayatınızda bir kere de olsa “Basketbol ilk kimin aklına gelmiştir acaba?” diye kendinize sordunuz mu? O zaman bu yazımızı bu soruyu kendine soranlara ve içlerinde bir tutam basketbolu yaşatanlar için yayınlıyoruz.
Basketbolun atası James Naismith’tir. Naismith’in ilk düşüncesi kapalı bir alanda, oynayanların minimum hasar seviyesiyle eğlenebilecekleri bir spor yaratmaktı. Bunun için denemeler yaptı. Denemeleri sonucu çocukluk oyunu olan ‘Duck On a Rock’ oyunundan esinlendi. Üzerinde çeşitli değişiklikler yaparak hasar seviyesini de minimuma indirmişti. Oyuncular topla beraber koşmayacaktı. Her bir oyuncunun kendine ait bir yeri olacak ve o yerleri sabit kalacaktı. Sadece pas yaparak iki küçük şeftali sepetine topu fırlatacaklardı. Naismith böylece riski sıfırlamıştı. Lakin bu oyunu biraz pasifleştirmiş olmalıydı ki basketbol şu an ki halini alabildi.
Tarihteki ilk basketbol maçında sahaya 9’ar oyuncuyla 2 takım çıktı ve maç 1-0 sona erdi. Bu skorda size net iki etken sayabiliriz:
- Oyuncuların koşmuyor oluşu
- Maçın bir futbol topuyla oynanmış olması
Evet, ilk çıktığı zamanlar basketbol bir futbol topuyla oynanmaktaydı. Futbol topunun yarattığı kayganlık sebebiyle hasar seviyesi artıyordu. Naismith bu sebeple oyunculara koşmayı yasaklamıştı. Oyuncuların asıl amacı ise basket atmaktan ziyade topu ellerinde tutabilmeye konsantre olmaktı. Basketbol topunun ortaya çıkması ise James’in yakın arkadaşı A.G. Spalding’ten oyuncuların topu tutabilme kabiliyetini arttıracak yeni bir top dizayn etmesini istemesiyle oldu. Ve noktalı (çakıllı) basketbol topu böylece doğmuş oldu.
Top halledilmişti. Peki iki şeftali sepeti nasıl bir durumdan sonra bu halini aldı? Maç sırasında her basket sonrası sepete giren topu çıkartmak zorunda kalıyorlardı. Bunu önlemek için sepetin altına delikler açtılar ve artık topu birinin çıkarmasına gerek yoktu. Önceleri sepet seyircilerin olduğu balkona asılıyordu. Seyircilerin atışlara olan müdahaleleri sonucu ayrı bir sistem kuruldu. Böylece pota kavramı ortaya atılmış oldu. Metal çemberin kullanılmasına geçiş ise 15 yılı almıştı.
Her şey rayına oturuyordu basketbol ilk olarak sadece 13 kuralla birlikte herkese ilan edilmişti. Sıra da sadece ad koymak kalmıştır. Naismith’in öğrencisi yeni oyunun ismini ne koyacağını sordu. Naismith henüz koymadığını söyleyince öğrencisi “Naismithball olsun.” demiş bu teklife gülen Naismith “Bu sporu doğmadan öldürür.” demiş. Bunun üzerine öğrencisi daha basit düşünerek top (ball) var sepet (basket) var diyerek ‘Basketball’ olsun demiş ve kabul edilmiş.
Veee SAYI!
Aleyna BULUT
Diğer blog yazılarımıza göz atmayı unutmayın!