Nereden Çıktı Bu?: Yamaç Paraşütü

Yamaç Paraşütünün Tarihçesi
Tahmin edilenin aksine paraşüt uçaktan sonra icat edilmemiştir, paraşütün icat edilmesi resmi kaynaklara göre yaklaşık bir yüzyıldan öncesine yani balonun icadıyla hemen hemen aynı tarihlere denk gelmektedir. Yamaç paraşütü bir anda ortaya çıkan bir buluş değil, yıllar içerisinde birçok farklı buluşun üst üste eklenmesiyle günümüz halini almıştır.
Ülkemizde yamaç paraşütü sporunun ortaya çıkış yılı 1990 olarak bilinmektedir. Türkiye’nin Fethiye Ölüdeniz bölgesinde bulunan Babadağ Mevkii yabancı pilotların yaptığı atlayışlar ile Türkiye’de yamaç paraşütünün yapıldığı ilk yer olarak tarihe geçmiştir.
Yamaç Paraşütü Nedir?
Yamaç paraşütü, yamaçlardan koşarak kalkmaya olanak sağlayan bir ekstrem spor türüdür. Sivil havacılık mevzuatlarına göre çok hafif hava aracı sınıfına girer.
Yamaç paraşütü, çok hafif hava araçları içerisinde en hafifidir. Kolay taşınabilir olması sayesinde, yolu olmayan tepelerden kalkış yapılabilir. Doğal kaldırıcı kuvvetleri kullanarak saatlerce havada kalabilir ve bulutlara kadar yükselebilir. Dünyada en yaygın ve hızlı gelişen havacılık sporudur.
Paraşütün sırt çantasına sığabilmesi ve hafif olması sebebiyle dağcılar tarafından dağların zirvesinden inmek için de kullanılır.
Yamaç Paraşütü Ekipmanları
Yamaç paraşütü takımı temel olarak 4 temel ekipmandan oluşur:
1) Kanat (Kubbe, Kanopi)
Yamaç paraşütünün kumaş kısmına kanat adı verilir. Kumaş özel polimerlerden üretilir ve üstü silikonla kaplıdır. Çok hafiftir. Hava geçirgenliği yeni bir kanatta sıfırdır ve tamamen ıslanmadığı sürece suyu da geçirmez. Düzenli olarak uçan bir paraşütün ömrü uçulan bölge ve hava şartlarına göre 5 yıl kadardır.
2) Askı İpleri
İpler iki kısımdan oluşur. İçteki kısım ağırlığa karşı dirençli fakat sürtünmeye karşı zayıf olan kevlar denen bir malzemeden yapılır. Bu malzeme ayrıca kurşun geçirmez yeleklerde de kullanılır ve çok dayanıklıdır. İkinci kısım ise bu ağırlığı taşıyan malzemeyi dağ koşullarında sürtünme ile aşınmaktan ve bunun sonucunda kopmaktan koruyan dacron adlı malzemedir. Bu malzeme sürtünmeye karşı çok dayanıklıdır. İplerin ortalama kalınlığı 2mm’dir. Ancak 2 mm kalınlığındaki tek bir ip 150 kilogram yük çekebilir. Bir paraşütte ise 100’den fazla ip bulunmaktadır.
3) Taşıyıcı Kolonlar
Taşıyıcı kolonlar, kubbe iplerini kuşama bağlarlar. Ağırlığı ya da yükü ipler yoluyla taşırlar. Kuşama karabinalar ile iplere küçük metal halkalarla bağlıdırlar. Kalkış esnasında taşıyıcı kolonun yardımıyla kubbenin başa getirilmesini sağlar. Arka kolonlar ayrıca halkalar yardımıyla frenleri de tutarlar.
4) Harness
Pilotun uçarken bağlı olduğu ve karabinalarla bağlı olan kuşanma yöntemine denir.
Bunların yanı sıra ihtiyaç duyulan bazı ekipmanlar da şunlardır:
- Yedek Paraşüt: Uçuş için öncelikli olan malzemelerdendir. Temel prensip olarak yedek paraşütsüz uçuş yapılmaz.
- Kask: Tam yüz korumalı ve tam yüz korumasız şeklinde iki çeşit kask vardır. Genelde kevlardan üretilir. Darbelere karşı son derece korumalıdır.
- GPS Cihazı: GPS cihazı ile yükseklik, hız, konum bilgisi gibi bilgiler sağlanacağı gibi belirli bir rota çizilerek hedefe ulaşabilmek mümkündür.
- Rüzgar Ölçer: Rüzgar ölçer rüzgarın şiddetini, varsa darbe aralığını km cinsinden gösteren küçük fakat oldukça önemli bir cihazdır.
- Telsiz: Telsiz yamaç paraşütünde mesafe uçuşlarında eğitimlerde kullanılan ve mutlaka olması gereken bir cihazdır. Havadaki ya da yerdeki diğer pilotlarla uçuş esnasında telsiz ile iletişim kurulur.
Yamaç Paraşütü Eğitimi
Eğitimler teknik açıdan 3 aşamadan oluşur ve her aşamadaki eğitimler teorik ve uygulamalı olarak ikiye ayrılır.
Öğrenci Pilot Eğitimi: Bu eğitim, yamaç paraşütü sporuna başlangıç aşamasıdır. Bu eğitimde amaçlanan öğrencinin yamaç paraşütü ile tanışması, yamaç paraşütü sporunda gerekli olan temel bilgileri edinmesi ve ilk uçuş tecrübesini yaşamasıdır.
Uçuşlardan önce öğrenciler bazı ön aşamalardan geçer. Bunlar teorik dersler, yazılı-sözlü sınav ve yer eğitimleridir. Bu ön aşamaları başarıyla tamamlayan öğrenciler, yaklaşık 30 metrelik yükseltilerden eğitmen kontrolünde telsiz bağlantılı en az 10 uçuş yaparlar.
Öğrenci pilot eğitimi 10 saat teorik ders ve 4 gün uygulamalı eğitimi kapsar.
Kulüp Pilot Eğitimi: Bu eğitim programında amaçlanan öğrencinin giderek yamaç paraşütüne teorik ve fiziksel açıdan hakim olmaya başlaması ve gerçek uçuş tecrübelerini yaşamasıdır. Öğrenci gerçek uçuşlarını yapmaya başlar. Eğitim sonunda öğrenci, uçuş şartlarının uygunluğunu analiz edebilecek, eğitmen kontrolünde 150-600 metre uçuş yapabilecek seviyeye gelir.
Kulüp pilot eğitimi 12 saat teorik ve 4 uçuş gününü kapsar. Bu eğitim programından sonra öğrencinin, eğitmen kontrolünde uçuşlarını artırarak 5 saatlik uçuş limitini aşması gerekir.
Pilot eğitimi: Bu eğitim programında amaçlanan kulüp pilotun kendi başına güvenli uçuşlar yapabilecek seviyeye gelmesidir. Öğrenci ileri seviye uçuş tekniklerini teorik ve uygulamalı olarak görür, yüksek irtifa uçuşlarına başlar ve uçuşlarda başına gelebilecek acil durumları Fethiye Ölüdeniz’de deniz üzerinde güvenli irtifada (kalkış 1780 metre- 1100 metre deniz üzeri yükseklik) eğitmen kontrolünde ve telsiz bağlantılı olarak uygulamalı görür.
Pilot eğitimi 12 saat teorik ve 4 uçuş gününü kapsar. Sizlere bu yazımızda yamaç paraşütü sporunu anlatmak istedik. Umarız ki bilgiler sizler için faydalı olmuştur. Keyifli okumalar…
Şule DİLAN
“Nereden Çıktığını” merak ettiğiniz diğer yazılar:
Nereden Çıktı Bu?: “Basketbol”
Nereden Çıktı Bu?: ‘Buz Pateni’nin Geçmişi